بيستم شهريور سالگرد شهادت آيت الله سيداسدالله مدني امام جمعه تبريز و نماينده امام در اين شهر است .
آيت‌الله مدني در سال 1293 ه . ش (1323 ه . ق) در دهخوارقان (آذر شهر) ديده به جهان گشود. پدر ايشان، محرم آقامير‌علي در بازارچة آذرشهر، شغل بزازي داشت.
برای ادامه مقاله به ادامه مطلب بروید
شهيد مدني در چهار سالگي، مادر و در 16 سالگي، پدر خود را از دست داد و دوران كودكي را با رنج و زحمت و سختي به پايان رساند .وي در عنفوان جواني، به قصد كسب علم و كمال، به شهر مقدس قم عزيمت كرده، به رغم مشكلات فراوان شخصي ناشي از درگذشت پدر و استبداد عصر رضاخاني، با پشتكار وافر به تحصيل علوم ديني مشغول شد.
او در حوزه علميه قم، پس از گذراندن مراحل مقدماتي، از محضر اساتيد بزرگ فقه و اصول و فلسفه بهره‌مند گرديد. مدتي پاي درس مرحوم آيت‌الله حجت‌كوه‌كمري (ره) و آيت‌الله سيدمحمدتقي خوانساري (ره) حاضر شد و مدت چهار سال نيز در محضر امام خميني قدس سره حضور يافت و از دروس فلسفه و عرفان و اخلاق ايشان بهره‌مند گرديد.
سيداسدالله مدني، پس از مدتي به نجف‌اشرف هجرت كرده، در حوزه علميه نجف اشرف، در كنار تكميل تحصيلات عالي خويش، تدريس در سطوح مختلف را شروع كرده و به دستور مرحوم آيت‌الله حكيم (ره)، كرسي تدريس لمعه، رسائل، مكاسب و كفايه را به عهده گرفت و در اندك زمان، جزو اساتيد معروف حوزة علمية نجف‌اشرف به شمار آمد. شهيد محراب، در نجف‌اشرف، در درس خارج مرحوم آيت‌الله سيد عبدالهادي شيرازي (ره) و مرحوم آيت‌الله حكيم (ره) و مرحوم آيت‌الله (ره) خوئي (ره) شركت كرده، و از مراجع بزرگي از جمله آيت‌الله حكيم در نجف و آيت‌الله حجت‌كوه‌كمري در قم، و آيت‌الله خوانساري اجازة اجتهاد دريافت كرد.
آغاز مبارزات
شهيد بزرگوار آيت‌الله مدني، مبارزة سياسي و اجتماعي خود را از دوران تحصيل در شهر قم آغاز كرد و در اولين فعاليتهاي خود، به ستيز با بهائيت به‌عنوان ابزار تفرقه و انحراف در منطقة آذرشهر پرداخت.
چنان‌كه تاريخ نشان مي‌دهد، رضاخان و عوامل داخلي استعمار در ايران، براي كوبيدن اسلام زمينه را براي فعاليت بهائيت و ديگر فرق ساختگي فراهم كردند، به طوري كه در زماني كوتاه، سرمايه‌داران بهايي در آذربايجان ـ بويژه مناطق اطراف تبريز ـ بر بعضي نقاط از جمله كارخانه‌هاي برق مسلط شدند. آيت‌الله مدني، بعد از اطلاع و آگاهي از وضع آشفته و بحراني منطقه و احساس خطر براي مردم مسلمان، بي‌درنگ به زادگاه خود برگشته، مبارزه‌اش را بر ضد فرقة بهائيت آغاز كرد.
وي با سخنرانيهاي روشنگرانه، مردم را عليه طرفداران و تبليغ‌كنندگان مرام بهائيت بسيج كرد و با تحريم مصرف برق آن و خريد و فروش با اين فرقة گمراه، جو مبارزات ضد بهائيت را شديدتر كرده، و سرانجام شهر مذهبي آذرشهر را از لوث اين فرقة استعماري پاك كرد.
در اين هنگام، حوادث پيش آمده از طرف شهرباني وقت پيگيري گرديد و آن بزرگوار به عنوان تنها عامل تحريكات ضد بهايي شناخته شد كه در نتيجه او را به همدان تبعيد كردند.
شهيد مدني، در سال 1331 در ميان استقبال اهالي آذرشهر وارد زادگاه خود شده، سپس در مسجد حاجي كاظم نماز جماعت برگزار كرد.
وي در خطابة خود به مردم آذرشهر اظهار داشت: اي مردم آذرشهر، در موقع آمدن من به ايران، در كرمانشاه، بعضي‌ها از من پرسيدند: «اهل كجا هستي؟» گفتم: «آذرشهر» آنها گفتند: «آذرشهر، شراب خوبي دارد كه در تمام ايران مشهور است.» سپس اضافه كرد: «وجود كارخانة مشروب‌سازي چه معنا دارد؟ اگر از اول براي آنها جنس نمي‌فروختيد، آنها مي‌رفتند.»
در جلسة سخنراني ديگري، موضوع كلاه پهلوي و لباس متحدالشكل را به ميان آورد و گفت: «سفارش كرده‌ام از تبريز، كلاه پوستي بياورند. هر كس باز هم كلاه پهلوي بگذارد، ديگر براي نماز جماعت به مسجد نيايد.»
بدين ترتيب، مبارزة خود را با مظاهر طاغوت گسترش داد.
در عيد فطر همان سال، نماز باشكوه عيد فطر در بالاي تپة كنار شهر برگزار گرديد. در بازگشت، نمازگزاران راهپيمايي اعتراض‌آميزي برپا كرده، به طرف كارخانه مشروب‌سازي حركت كردند. مأموران دولتي به مقابلة با آنها برخاسته، تهديد كردند كه از اسلحه استفاده مي‌كنند. پس از اين حادثه، دادستان تبريز در محل حاضر شد و ضمن مذاكره با آقاي مدني قول داد كه ظرف 15 روز، كارخانه برچيده شود، ليكن به دنبال حوادث مذكور، آيت‌الله مدني به تبريز احضار گشت و از سوي استانداري به وي تكليف شد كه نبايد در آذرشهر بماند.
همگامي با آيت‌الله كاشاني و شهيد نواب صفوي
مرحوم آيت‌الله مدني، از دوران جواني وارد مبارزات سياسي و اجتماعي شده بود و در زمان آيت‌الله كاشاني با ايشان ارتباط داشت. اين رابطه به حدي بود كه وقتي آيت‌الله مدني خواست به تبريز مسافرت كند مرحوم آيت‌الله كاشاني طي تلگرافي به آيت‌الله سيد مهدي انگجي دستور مي‌دهد كه هنگام ورود ايشان به تبريز، از وي تجليل به عمل آيد.
هنگامي كه شهيد نواب صفوي در نجف‌اشرف به فكر مبارزه با كسروي‌گري افتاد، آيت‌الله مدني، كه از اساتيد حوزة نجف بودند، مطلع مي‌شود كه نواب صفوي، هزينة اين مبارزه را ندارد. بدين‌رو، كتابهاي خود را مي‌فروشد و پولش را در اختيار نواب مي‌گذارد؛ به‌گونه‌اي كه دوستانش مي‌گويند: اسلحه‌اي كه نواب تهيه كرده بود، با پول كتابهايي بود كه شهيد آيت‌الله مدني فروخته بود. 1
آيت‌الله مدني در پي فشار رژيم پهلوي سرانجام زادگاه خود را ترك كرد و به همراه، عائلة خود به نجف‌اشرف بازگشت.
مبارزات شهيد مدني در نجف‌اشرف
مرحوم آيت‌الله مدني، در حوزة علميه نجف، در كنار فعاليتهاي علمي، لحظه‌اي از فعاليتهاي سياسي غافل نبود و همواره در مسائل سياسي و مبارزات عليه طاغوت، پيشگام و پيشتاز بود.
وي در دوران زمامداري جمال عبدالناصر، در رأس هيأتي از علما و فضلاي نجف، براي افشاي رژيم طاغوتي ايران به مصر سفر كرد.2
وقتي كه گفته شد آل‌سعود بر عربستان مسلط شد، طلاب را جمع كرد و گفت: «بايد از نجف حركت كنيم و برويم با آل‌سعود مبارزه كنيم». آيت‌الله مدني در اين فكر بود كه در حجاز بايد مبارزة چريكي انجام بگيرد؛
لكن به علت كار و فعاليت زياد، به خونريزي گلو و سينه مبتلا گشت و در بستر بيماري افتاد.3
در زمان عبدالكريم قاسم ـ حاكم وقت عراق ـ آيت‌الله مدني كفن پوشيد و به ميان مردم رفت؛ بدين مقصود كه معتقد بود اگر من نمي‌توانم كاظمين، بغداد و نجف را حركت بدهم، پس با پوشيدن لباس مرگ مي‌ميرم تا علت يك حركت بشوم و باعث تحرك بشوم. چون حكومت عراق با گسترش انديشه ماركسيستي عليه اسلام تبليغ مي‌نمود.
در سال 1342 حركت عظيم مردم مسلمان ايران به رهبري حضرت امام خميني در جهت سرنگوني رژيم طاغوت آغاز گرديد، آيت‌الله مدني، نخستين كسي بود كه در نجف به نداي «هل من ناصر ينصرني» امام لبيك گفته، با تعطيل كردن كلاسهاي خود در نجف و تشكيل مجالس سخنراني، در جهت افشاي چهرة پليد رژيم مزدور پهلوي گام برداشت. وي در اين زمان، در نجف، سردمدار جريان دفاع و پشتيباني از نهضت امام به شمار مي‌آمد. و وقايع ايران را براي طلاب بيان مي‌كرد.
از آن شهيد بزرگوار چنين نقل شده است: «من، علما را در مسجد هندي جمع كردم. مرحوم آيت‌الله شاهرودي و آيت‌الله خوئي و ديگران آمدند. صحبت كردم كه به داد اسلام برسيد. از آقايان علما تقاضا كردم. من در آنجا گريه كردم و علما هم گريه كردند.» همچنين فرموده است: شنيدم كه امام را گرفته‌اند. رفتم كربلا خدمت ايشان. دستشان را بوسيدم و گفتم «آقا، امروز آقاي خميني، مظهر اسلام است.» گفتند: «باشد؛ هر چه بگوئي، مي‌كنم.» گفتم: «اقدام كنيد.» ايشان بلافاصله تلگراف زدند به شاه.» 4
از زمان تبعيد حضرت امام به نجف، آيت‌الله مدني، همواره يار و ياور امام بود و در كنار مراد خود به مبارزه عليه ظلم و ستم ادامه داد. معروف است كه هر موقع حضرت امام به علتي نمي‌توانستند براي اقامة نماز جماعت حاضر شوند، آيت‌الله مدني به جاي امام به اقامة نماز جماعت مي‌پرداخت.
سفرهاي تبليغي
آيت‌الله مدني، در دوران اقامت در نجف‌اشرف، در ايام تعطيلي حوزه تابستانها، به‌طور مرتب به ايران سفر مي‌كرد و در شهرهاي مختلف به تبليغ و روشنگري سرگرم مي‌شد. مبارزه با مفاسد اجتماعي و مظاهر طاغوت، يكي از كارهاي اصلي آن شهيد بود كه به هر ديار كه سفر مي‌كرد يا تبعيد مي‌شد، اين مبارزه، سرلوحة فعاليتها و حركتها و برنامه‌هاي وي قرار داشت.
همدان؛ سالهاي 1341 تا 1351
آيت‌الله مدني، حركت تبليغي خود را از همدان و از روستاي «درة مرادبيك» ـ به‌عنوان تبليغ و پياده كردن برنامه‌هاي اصلاحي ـ آغاز كرد؛ چنان كه خود فرموده است:
«من ديدم بايد همدان را حركت بدهم از يك ده‌كار را شروع كردم تا مردم ببينند، بعد گرايش پيدا كنند وي دستور داد كسي حق ندارد بدون حجاب اسلامي وارد بشود. همچنين فروختن و خوردن مشروبات را ممنوع كرد و در درة مرادبيك، يك ده نمونه شد.5 اين عمل ايشان باعث علاقة مردم متدين همدان به او شد و پس از اينكه وي را شناختند، گرد او جمع شدند و از وي دعوت به عمل آورند تا به همدان بيايد. و ايشان با انتقال به همدان، فعاليتهاي خود را گسترش داد.
آيت‌الله مدني، در سفرهاي خود به همدان، پيوسته ارتباط خود را با رهبري مبارزات اسلامي حفظ كرده، در مراحل مختلف نهضت، نقش حساس خود را ايفا مي‌كرد. همچنين مردم را با نقشه‌هاي شوم رژيم طاغوتي آشنا ساخته، و در سخنرانيهاي خود، آنان را به بيداري و قيام دعوت مي‌كرد.
در سال 1341، زماني كه رژيم شاه با تبليغات گستردة خود مي‌خواست رفراندم به اصطلاح انقلاب سفيد را برگزار كند، آيت‌الله مدني در 9 آذر 1341 در مسجد جامعه همدان، سخنراني تندي عليه انتخابات انجمن‌هاي ايالتي و ولايتي ايراد كرده، و مردم را نسبت به عواقب شوم آن آگاه كرد. در اين سخنراني گفت: «مردم، شما چقدر بي‌حس هستيد! اگر اين انتخابات ملغي نشود، در روز قيامت، شما مسئول مي‌باشيد. بايد با علماي قم همكاري كنيد و از آقايان پشتيباني نماييد.» اقدامات روشنگرانة آيت‌الله مدني در همدان موجب مي‌شود كه ساواك منطقه در تاريخ 8/9/41 طي نامه‌اي از رياست ساواك درخواست كند كه بعد از مراجعت وي به نجف، از ورود دوبارة او به ايران جلوگيري شود. ساواك مركز به خاطر نداشتن مجوزي براي جلوگيري از ورود وي با اين پيشنهاد موافقت نكرده اما دستور مي‌دهد اعمال و رفتار وي تحت مراقبت قرار گيرد. به دنبال اين دستور، مراقبت از شهيد مدني توسط ايادي ساواك شديدتر مي‌شود؛ به‌گونه‌اي كه تاريخ تردد وي ميان عراق و ايران، مسافرت به شهرهاي مختلف، سخنرانيها و ملاقاتها، طريقه و وسيلة مسافرت و مرز خروجي، همه و همه دقيقاً توسط عوامل ساواك به مركز گزارش مي‌گردد. بعد از قيام 15 خرداد و تبعيد امام، آيت‌الله مدني به مبارزات خود شدت بخشيده، در فرصتهاي مختلف، با طرح مرجعيت حضرت امام و با ايراد سخنرانيهاي انقلابي و افشاگرانه، مردم را به هوشياري فراخواند. وي با هماهنگي روحانيون سرشناس همدان، نيز اقداماتي به منظور رفع توقيف روحانيون بازداشتي به عمل آورد.
رژيم كه گسترش نفوذ آيت‌الله مدني در ميان مردم، به‌عنوان يكي از سرسخت‌‌ترين طرفداران امام خميني، روبه‌رو بود، در سال 46، عده‌اي از روحانيون منطقه از جمله آيت‌الله مدني را ممنوع‌المنبر كرد.
در دوران خفقان شديد و جو پليسي‌يي كه مزدوران ساواك عليه طرفداران امام حاكم كرده بود و با هرگونه تبليغات به نفع مرجعيت شديداً مقابله مي‌كردند ـ به طوري كه بردن نام امام و داشتن رسالة امام يك جرم نابخشودني به شمار مي‌آمد ـ در چنين جوي آيت‌الله مدني با شهامت و شجاعت، مرجعيت امام را مطرح كرده، به نفع ايشان تبليغ مي‌كرد؛ به حدي كه ساواك طي گزارشي در تاريخ 31/5/49 اعلام مي‌دارد: «نامبرده (آيت‌الله مدني) در همدان به نفع [امام] خميني فعاليت و بيش از 3/1 اهالي همدان را مقلد [امام] خميني كرده است و در هر محفل و مجلسي از [امام] خميني تمجيد ميكند و وي را اعلم مجتهد [مجتهد اعلم] قلمداد مي‌نمايد.»
آيت‌الله مدني در ادامة سفرهاي تبليغي خود، در سال 51 تصميم مي‌گيرد كه به زادگاه خود ـ‌آذرشهر ـ رفته، سخنراني روشنگرانه‌اي داشته باشد كه ساواك موضوع را به سرعت گزارش مي‌دهد و از مركز به ساواك تبريز دستور مي‌رسد كه در ضمن مراقبت از اعمال وي، از منبر رفتن او جلوگيري به عمل آيد.
آيت‌الله مدني در دوران حضور در همدان، علاوه بر فعاليتهاي مبارزاتي، خدمات ارزنده‌اي نيز داشته و‌آثار ماندگاري از خود به يادگار گذاشته است كه از جمله مي‌توان مدرسه‌اي ملي تحت‌عنوان مدرسة ديني در روستاي درة مرادبيك؛ مدرسة علميه در همدان؛ مؤسسة مهديه، صندوق تعاون و امور اجتماعي و نام برد.
سال 1343
آيت‌الله مدني مجدداً در تاريخ 5/4/43 در مدرسة آخوند سكني مي‌گزيند و مردم و روحانيون به ديدار ايشان مي‌روند. در پاييز همين سال نيز چند بار به ملاير سفر ميكند كه با استقبال گرم مردم آن منطقه مواجه مي‌شود. وي در ملاير، مردم را براي انجام خدمات مذهبي از جمله تأسيس دبيرستان ملي ديني تشويق ميكند.
در تاريخ 4/9/43، آيت‌الله مدني به عراق باز مي‌گردد و مجدداً در روز 14/10/43 به همدان مراجعت ميكند. هوشمند ـ رئيس ساواك همدان ـ در گزارش به ادارة كل سوم اظهار مي‌دارد: از بدو ورود ايشان به همدان، عده‌اي از افراد اخلالگر كه از طرفداران [امام] خميني مي‌باشند، گرد مشاراليه جمع و در صدد خريدن ساختمان دبيرستان علميه مي‌باشند. وي اضافه ميكند كه نامبرده در منابر، اظهارات تحريك‌آميز و خلاف نظام و مصالح عمومي ايراد نموده است. همچنين از ادارة سوم ساواك درخواست ميكند از صدور پروانة خروج براي ايشان خودداري كند.
در همين دوران، به دنبال بازداشت آيت‌الله محي‌الدين انواري توسط رژيم ستمشاهي، آيت‌الله مدني به همراه عده‌اي از علماي همدان طي تلگرافي به آيت‌الله ميرزا احمد آشتياني در تهران، خواستار اقدام مقتضي جهت آزادي ايشان مي‌شوند.
سال 1345
آيت‌الله مدني در تاريخ سال 8/5/1345 از نجف‌اشرف وارد همدان مي‌شود. به محض ورود ايشان به همدان، ساواك و شهرباني، جريان را به مركز گزارش مي‌دهد.
وي پس از يك هفته، از همدان به قصد تهران خارج مي‌شود. آيت‌الله مدني در تاريخ 21/7/45 دوباره عازم نجف مي‌گردد.
سال 1346؛ همدان
در تاريخ 15/1/46، ساواك در كميتة اطلاعاتي تشكيل جلسه داده، عده‌اي از روحانيون منطقه از جمله آيت‌الله مدني را ممنوع‌المنبر اعلام مي‌كنند. در اين جلسه جهت جلوگيري از هرگونه اقدام روحانيون عليه رژيم ستمشاهي در ماه محرم و صفر آن سال، تدابيري اتخاذ مي‌گردد و تصميم مي‌گيرند در صورت منبر رفتن روحانيون مذكور از جمله آيت‌الله مدني بلافاصله دستگير و به ساواك منتقل شوند. همچنين دستور مراقبت از روحانيوني كه قصد تبليغ دارند، صادر مي‌شود تا از هرگونه اظهار مطالب مخالف رژيم جلوگيري گردد. نيز مقرر مي‌كنند كه روحانيوني كه از خارج همدان جهت تبليغ وارد همدان مي‌شوند، شناسايي شوند و از آنان تعهد گرفته شود.
آيت‌الله مدني در تاريخ 18/4/46 از نجف‌اشرف وارد همدان مي‌شود و مردم دسته دسته به ديدن ايشان مي‌روند. وي در اين ديدارها مردم را در جريان اوضاع نجف‌اشرف قرار مي‌دهد. ساواك در گزارش خود ضمن بيان مطالب فوق اظهار مي‌دارد: «آقاي سيداسدالله مدني، يكي از افراد مخالف سرسخت مي‌باشد و به انواع و اقسام مختلف برعليه دولت تبليغات دارد.»
آيت‌الله مدني ضمن مطرح كردن موقعيت امام قدس سره در فرصتهاي مختلف، عليه رژيم طاغوتي نيز به افشاگري مي‌پردازد.وي در اين سفر، اعلامية امام برعليه اسرائيل را به همراه خود از نجف مي‌آورد و در همدان منتشر مي‌سازد و خود نيز در محافل گوناگون عليه اسرائيل غاصب صحبت ميكند.
آيت‌الله در تاريخ 27/7/46 مجدداً همدان را به مقصد نجف‌اشرف ترك ميكند. در آستانة ماه رمضان مقدم ـ مديركل ادارة سوم ساواك ـ ممنوع‌المنبر بودن آيت‌الله مدني را به رياست ساواك همدان اعلام مي‌دارد.
آيت‌الله مدني مجدداً در تاريخ 10/4/47 از نجف وارد همدان مي‌شود و بلافاصله ساواك ورود ايشان را گزارش ميكند و وي را تحت مراقبت قرار مي دهد. وي كماكان به طرح شخصيت رهبر تبعيدي امت در ميان مردم مي‌پردازد و به روشنگري خويش ادامه مي‌دهد.
در تاريخ 10/7/47 به سمت عراق حركت ميكند و در پي آن، ساواك در عراق دستور مي‌دهد كه اعمال و رفتار وي تحت كنترل قرار گيرد و قبل از مراجعت ايشان به ايران مراتب اعلام شود.
در تاريخ 5/5/48 از نجف‌اشرف وارد همدان مي‌گردد و در اولين جلسات خود با مردم، اوضاع عراق و نجف و برنامه‌هاي استعمار را تبيين ميكند و از اهداف شوم مشترك استعمار در ايران و عراق عليه روحانيت پرده‌برمي‌دارد.
در تاريخ 5/6/48، مقدم ـ رئيس ادارة كل سوم ساواك ـ دستور مي‌دهد كه اعمال و رفتار ايشان دقيقاً تحت مراقبت قرار گيرد.
در تاريخ 1/6/48، آيت‌الله مدني مسافرتي به تهران دارد كه تاريخ و ساعت حركت و محل اقامت وي در گزارش منعكس گشته كه حاكي از شدت مراقبت و كنترل ساواك است. وي مجدداً در تاريخ 4/7/48 به نجف اشرف عزيمت ميكند.
سالهاي 1351 تا 1354؛ خرم‌آباد
در اوايل دهة 50 در شهر خرم‌آباد، خلاء حضور يك عالم مجاهد و متعهد كه بتواند مرجع مذهبي و سياسي مردم باشد و زعامت روحانيت متعهد و انقلابي منطقه را برعهده بگيرد، بيش از هر زمان ديگر احساس مي‌شد. مدتي بود كه مرحوم آيت‌الله روح‌الله كمالوند كه سالهاي سال زعامت روحانيت منطقه و سرپرستي همة شئون مذهبي، اجتماعي و سياسي لرستان را در دست داشت، به دار بقا شتافته و جايگاه رفيع ايشان همچنان خالي بود. براين اساس، عده‌اي از روحانيون سرشناس و متعهد خرم‌آباد، از آيت الله مدني دعوت به عمل مي‌آورند كه فعاليت خود را از همدان به خرم‌آباد منتقل كند كه وي با استجابت دعوت ايشان و عزيمت به خرم‌آباد، فصل ديگري از زندگي پرفراز و نشيب و سراسر مبارزة خود را آغاز ميكند.
آيت‌الله مدني در خرم‌آباد و در حوزة علميه كمالوند، فعاليت خود را با تدريس درس خارج آغاز ميكند و بعد از مدتي با حكم حضرت امام قدس‌سره، سرپرستي اين حوزه را نيز برعهده مي‌گيرد.
ديري نمي‌گذرد كه از سوي امام راحل (ره) به‌عنوان وكيل تام‌الاختيار و نمايندة ايشان به روحانيون و مردم خرم‌آباد معرفي مي‌گردد. وي با دريافت وجوه شرعيه و پرداخت شهريه به طلاب و كمك به افراد محروم و بي‌سرپرست و با تأسيس مراكز عام‌المنفعه، گامهاي مهمي در اصلاح امور بر‌مي‌دارد و همچنان نيز مبارزات خود را در خرم‌آباد پي مي‌گيرد و با تبليغ مرجعيت امام خميني، تأليفات معظم‌له را در معرض استفادة مردم قرار مي‌دهد و موجب جذب جوانهاي مذهبي و انقلابي مي‌گردد. روحانيون متعهد با محوريت وي متحد مي‌گردند. مدرسة علميه كماليه، حسينة فاطميه و مسجد شاه‌آباد، به پايگاه مبارزاتي تبديل مي‌شوند و در مناسبت‌هاي مختلف، مردم مذهبي و انقلابي براي شنيدن سخنان وي در اين مراكز گردهم مي‌آيند. سخنرانيهاي انقلابي و افشاگرانة وي در فاطميه و مسجد شاه‌آباد هرگز از خاطر مردم متعهد خرم‌آباد فراموش نمي‌شود.
گزارشهاي مستمر ساواك در مورد برنامه‌ها و فعاليتهاي آيت‌الله مدني و ارسال آن به تهران، مزدوران رژيم را هراسناك ميكند و در نتيجه از سوي رؤساي ساواك به طور مرتب دستور مراقبت و كنترل فعاليتهاي ايشان صادر مي‌گردد.
در سالها 1353 و 1354، ايادي رژيم شاه به منظور خنثي‌سازي فعاليتها و خدشه‌دار كردن اعتبار و محبوبيت آيت‌الله مدني، دست به بعضي اقدامات سوء و وقيحانه مي‌زنند تا به هر شكل ممكن، شخصيت وي را در ميان مردم ترور كرده، پايگاه مردمي وي را از بين ببرند عوامل ساواك زماني به اين اقدامات دست مي‌زنند كه زمينة آن توسط مخالفين آيت‌الله مدني آماده بود. آنها با نامه‌پراكني و اهانت به ايشان مي‌خواستند وي را وادار به ترك خرم‌آباد كنند كه اسناد مربوط به اين جريان در بخش اسناد اين كتاب آورده مي‌شود.
از مجموعة اسناد موجود در پرونده آيت‌الله مدني چنين استفاده مي‌شود كه ساواك براي رسيدن به اهداف خويش، به طرق زير عمل مي‌كرده است:
الف ـ ارسال نامه‌هاي تهديد‌آميز براي اطرافيان و ياران نزديك ايشان و ايجاد تفرقه در ميان آنان.
ب ـ تهيه و انتشار نامه‌هايي حاوي مطالب موهن عليه آيت‌الله مدني در ميان مردم.
ج ـ اعزام برخي از پرسنل شناخته شدة ساواك در خرم‌آباد با برنامة حساب شده نزد آيت‌الله مدني و پخش شايعة ارتباط وي با ساواك به وسيلة منابع.
د ـ ايجاد اختلاف ميان روحانيون منطقه و تشديد اختلاف موجود و تقويت موقعيت بعضي از روحاني‌نماها كه با آمدن آيت‌الله شهيد مدني به خرم‌آباد، موقعيت آنان متزلزل شده بود.
ه‍ـ در صورت نتيجه ندادن موارد فوق، جلب رسعي و طرد و تبعيد از منطقه.
در اجراي بند «ب» نامه‌هاي متعددي آكنده از مطالب اهانت‌آميز عليه ايشان تهيه مي‌گردد و در ميان مردم و افراد سرشناس پخش مي‌شود در بعضي از اين شبنامه‌ها، صريحاً از آيت‌الله مدني درخواست شده است كه خرم‌آباد را ترك كند. اين نامه‌ها به قدري روح لطيف و قلب پاك وي را مي‌آزارد كه تصميم مي‌گيرد خرم‌آباد را ترك كند؛ اما با مخالفت روحانيون متعهد و مردم انقلابي مواجه مي‌شود و از تصميم خود منصرف مي‌گردد.
در يكي از جلسات مسجد فاطميه، آيت‌الله مدني در حين صحبت‌هايش به اين مسأله اشاره كرده، بخشي از خدمات دو سالة خود را ذكر ميكند و مي‌گويد: «من به خواهش جمعي از مردم آمده‌ام و چند مرتبه خواستم بروم، نگذاشتند» در اين حال، يكي از حضار بلند شده، مي‌گويد: «آقا هركس يا هر مقامي بخواهد شما را ناراحت كند، با جان ما بازي كرده است.» با اين سخن، ديگر حاضران نيز ناراحت مي‌شوند. به رغم جوسازيهاي مخالفين آيت‌الله مدني و عوامل ساواك، وي همچنان به مبارزات خود تداوم مي‌بخشد و به تدريج، فعاليتهاي خود را گسترده و علني‌تر مي‌سازد. او در سخنرانيهاي خود ضمن انتقاد شديد از دستگاه، مردم را به قيام و جنبش دعوت مي كند ساواك مركز در تاريخ 7/7/52، طي نامه‌اي به ساواك همدان دستور مي‌دهد كه تماسهاي او را با عناصر مخالف رژيم زير نظر بگيرند.
در همين دوره، وي كتابهاي امام از جمله توضيح‌المسائل و تحرير‌الوسيله را در خرم‌آباد توزيع ميكند و به رغم خفقان حاكم، دربارة مرجعيت امام در مناسبت‌هاي مختلف تبليغ ميكند. همچنين در هر فرصتي و به اشكال گوناگون، مردم را به بيداري و آگاهي فرا مي‌خواند، آنان را مفاسد دستگاه آگاه ساخته، نقشه‌هاي شوم استعمار و رژيم طاغوتي را برملا مي‌سازد و رهبر واقعي را مردم معرفي كرده، چهرة اصلي و پليد شاه را افشا ميكند.
وي علاوه بر ادارة حوزة علميه و صندوق قرض‌الحسنة رضوي، براي تأسيس بيمارستان و كمك به فقرا و بي‌سرپرستان ـ از جمله خانوادة زندانيان سياسي ـ نيز اقداماتي به انجام مي‌رساند.
ساواك نيز البته ضمن مراقبت شديد از ايشان، به گونه‌هاي مختلف به مخالفت و خنثي‌سازي فعاليتهاي وي بر مي‌خيزد و براي رسيدن به اين هدف، از هيچ شايعه، تهمت، دروغ و اختلافي فروگذار نمي‌كند .
نامه‌مرموز
هر چه از حضور آيت‌الله مدني در خرم‌آباد مي‌گذشت، پايگاه مردمي وي گسترده‌تر گشته، نقش ارزندة آن عالم رباني در آگاهي دادن به مردم، بيش از پيش آشكار مي‌شد. مردم انقلابي و جوانان با ايمان، به دور او گرد آمده، روزبه‌روز بر تعداد علاقه‌مندان وي افزوده مي‌شد. گسترش نفوذ آيت‌الله مدني، ساواك و مخالفين دنيا‌طلب او را به وحشت انداخته، آنان براي مقابله با وي و خنثي‌سازي برنامه‌هاي ايشان به چاره‌انديشي افتادند.
اين نامه‌ها از سال 52 شروع مي‌شود و تا سال 54 ادامه دارد كه به تدريج محتواي آنها تندتر مي‌شود. محتواي اين نامه‌ها، آكنده از انواع تهمت‌ها، ناسزاها و تهديدهايي است كه قلم از ذكر آن شرم ميكند؛ اما به برخي از محورهاي موجود در اين نامه‌هاي مرموز اشاره مي‌شود:
الف ـ درخواست از وي براي ترك خرم‌آباد.
ب ـ اتهام اينكه چرا از سهم امام براي خود خانه و منزل خريده است.
ج ـ اتهام وابستگي به رژيم؛ بدين دليل كه چرا با اين همه مخالفت‌هاي وي با دستگاه ، رژيم شاه با او كاري ندارد و دستگير نمي‌شود.
د ـ دعوت از مردم براي اخراج ايشان از خرم‌آباد.
ه‍ـ انواع تهمت‌ها و سخنان ناروا و ضد اخلاقي.
عكس‌العمل مردم در برابر اين شبنامه‌ها به چند گونه است كه از لابه‌لاي اسناد فهميده مي‌شود:
1ـ عده‌اي از افراد ساده‌لوح، محتواي نامه‌ها را به تدريج مي‌پذيرند؛ به حدي كه ساواك از متزلزل شدن موقعيت آيت‌الله مدني اظهار خوشحالي كرده، براي ادامة آن برنامه‌ريزي ميكند.
2ـ برخي در حال تحير و ترديد مانده، در دفاع از حق لب فرو مي‌بندند.
3ـ گروهي از انسانهاي آگاه و روشن ضمير، متوجه اهداف شوم و دستهاي مرموز پشت پرده شده، عوامل آن را ساواك و بعضي از مخالفان حضور آيت‌الله مدني در منطقه معرفي مي‌كنند. آنان براي خنثي كردن اين حركت مرموز به پا خاسته، از اينكه ايشان در اثر نامه‌ها رنجيده خاطر شده و قصد ترك خرم‌آباد را دارد، اظهار تأسف مي‌كنند و ضمن حمايت و پشتيباني از معظم‌له، از رفتن وي ممانعت به عمل مي‌آورند. و شروع به افشاي توطئه‌هاي پشت پرده نموده، اين طيف اكثراً جوانان، طلاب، معتمدين منطقه را تشكيل مي‌دهند.
سال 1354
آيت‌الله مدني علي‌رغم مخالفت‌هاي ساواك، رسالت خويش را در خرم‌آباد تداوم بخشيد، نه تنها از مسئوليت سنگين ادارة حوزة علميه خرم آباد و هدايت و بيداري مردم شانه خالي نكرد، بلكه روز به‌روز فعاليتهاي مبارزات خود را گسترده‌تر و علني كرد و نقش تاريخي خود را به‌عنوان يك عالم آگاه و فقيه مجاهد به خوبي ايفا كرد.
اسناد ساواك حاكي از اين است كه در اين مقطع زماني، آيت‌الله مدني، لبة تيز حملات خود را متوجه دولت و شاه كرده است. به بخشي از سخنان وي كه در مناسبت‌هاي گوناگون بيان گرديده است، اشاره مي‌شود: در تاريخ 23/3/54، در ضمن سخنراني و مخالفت با حزب رستاخيز مردم را به جنبش و قيام دعوت ميكند: «هركسي دفتر اين حزب را امضا نمايد، در همة جنايت‌ها و تجاوزهايي كه در اين مملكت صورت مي‌گيرد، شريك خواهد شد.»
وي همچنين در تاريخ 11/4/54، ضمن سخنراني به مناسبت گراميداشت دوازدهمين سالگرد قيام 15 خرداد، مردم را به جهاد تشويق ميكند.
بعد از قيام و اعتراض طلاب مدرسة فيضية قم در سال 54 و حملة ددمنشانة مأموران رژيم به مدرسة فيضيه و درالشفا و ضرب و شتم و بازداشت طلاب، آيت‌الله مدني، در سخنرانيهاي خود، مردم را از حوادث قم با خبر مي‌سازد و به‌عنوان همبستگي با علماي قم، از رفتن به نماز جماعت خودداري كرده، به روحانيون منطقه پيام مي‌دهد كه از رفتن به مساجد خودداري كنند.
ايشان در تاريخ 21/3/54 ضمن اشاره به وقايع مدرسة فيضية قم، اخبار جرايد را غيرواقعي دانسته، اضافه ميكند كه تمام پيشنمازهاي قم به خاطر اين فاجعة عظيم، از اقامة نماز جماعت خودداري كرده‌اند.
وي در تاريخ 15/7/54 اعلام ميكند كه همدستان اسرائيل، كساني هستند كه به هر نحوي از انحا به آن كمك مي‌كنند. همچنين ضمن نقل مسأله‌اي شرعي از امام خميني، از مردم مي‌خواهد براي سلامتي امام خميني دعا كنند و تبعيد ايشان را عمل ضد ديني معرفي ميكند.
در تاريخ 21/4/54، ثابتي به كليه مراكز ساواك دستور مي‌دهد كه نمايندگان رسمي امام خميني را شناسايي و بازداشت كرده، در محل از آنان تحقيق شود كه از چه اشخاصي پول مي‌گيرند و وجوه دريافتي را به چه نحوي مصرف مي‌كنند يا به نجف ارسال مي‌دارند؟ همچنين چگونگي فعاليتها و اقدامات آنان روشن گردد.
به دنبال آن ساواك خرم‌آباد، در روزهاي 3/4/54، 5/4/54 و 25/4/54، اطلاعات درخواستي در مورد آيت‌الله مدني را به مركز گزارش مي‌گردد.
روز عيد فطر فرا مي‌رسد. جمعيت زيادي براي اداي نماز ظهر در مسجد شاه‌آباد خرم‌آباد حاضر مي‌شوند. آيت‌الله مدني قبل از شروع نماز مي‌فرمايد: «مقلدين آيت‌الله در يك طرف قرار بگيرند.» با اين سخن، عده‌اي از مردم، در صف مقلدين آيت‌الله خميني قرار مي‌گيرند. آنگاه در حين سخنراني، براي طول عمر آيت‌الله خميني دعا ميكند و سپس فتواي ايشان را در باب زكات فطره بيان ميكند. نماز بدون هيچ‌حادثه‌اي به پايان مي‌رسد و آيت‌الله مدني به خانة خود برمي‌گردد. پشت سر او نيز تعدادي از نمازگزاران و علاقه‌مندان جهت پشتيباني از ايشان، به منزل او سرازير مي شوند تا از مراجعت ايشان به همدان جلوگيري كنند . در اين مجلس يك ميليون تومان جهت تجديد بناي مسجد سلطان پول جمع‌آوري مي‌شود. جريان عيد فطر، خطر را براي دستگاه جدي نموده، ايادي ساواك را به وحشت مي‌اندازد.
آنان پي مي‌برند كه موقعيت آيت‌الله مدني خدشه‌ناپذير شده و اقدامات قبلي، نتيجه‌بخش نبوده است. بدين‌رو، جريان را طي تلگرافي به ساواك مركز گزارش مي‌كنند. ثابتي در كنار گزارش مذكور، يك جملة كوتاه مي‌نويسد: «تبعيد شود.» و بلافاصله ساواك از طرف ثابتي به خرم آباد اعلام ميكند كه كميسيون امنيت اجتماعي تشكيل شود و وضعيت او در كميسيون مطرح گردد و به حداكثر مدت (سه سال) به نورآباد ممسني در استان فارس تبعيد و نتيجه اعلام شود.
در تاريخ 16/7/54 طي تلگرافي از مركز ساواك استاان لرستان، از آنها نتيجة اقدامات قبلي را درخواست ميكند و در تاريخ 20/7/54 در جواب آن، ضمن بررسي اقدامات تضعيف‌كننده، مطالبي از جمله راههاي مختلف برخورد با آيت‌الله مدني، تبعيد ايشان، مقابله با حوادث احتمالي و اقدامات طرفداران وي ارائه ميكند.
از جمله در بند 2 پيشنهاد مي‌شود براي جلوگيري از هرگونه اقدام گروه نسبتاً نافذ و بزرگ طرفداران وي، پنج نفر از افراد مؤثر را نيز احضار و در حضور استاندار، آنان را نسبت به عواقب كار توجيه كنند. پرويز ثابتي در تاريخ 22/7/54 در جواب مي‌نويسد: «طبق بند 2 اقدام شود.» به دنبال مكاتبات فوق‌الذكر، كميسيون امنيت اجتماعي لرستان با حضور استاندار، رئيس دادگستري فرماندهي تيپ 84، رئيس ساواك استان، فرمانده ناحية ژاندارمري، رئيس شهرباني و رئيس دادگاه نظامي تشكيل مي‌گردد و دستور اربابان بدين نحو صورت جلسه مي‌شود:
«در تعقيب نامة شمارة 3045/515 ـ 19/7/54 ساواك لرستان صادره به استانداري استان لرستان مبني بر تشكيل كميسيون حفظ امنيت اجتماعي در مورد فعاليتهاي تبليغاتي آقاي مير اسدالله مدني دهخوارقاني برله [امام] خميني و تحريكاتي كه از ناحية شخص يادشده آشكارا و علني به عمل آمده است، كميسيون فوق در ساعت 1800 روز 27/7/54 در دفتر سرپرست فرمانداري شهرستان خرم‌آباد تشكيل و برابر رأي صادره شخص ياد شده به سه سال اقامت اجباري در نورآباد ممسني استان فارس محكوم گرديده.»
همچنين در اين جلسه، كيفيت دستگيري و تبعيد وي نحوة اخذ تعهد از 5 نفر طرفداران ايشان، چگونگي اتخاذ تدابير امنيتي در شهر از طريق مأموران شهرباني و در مناطق استحفاظي از طريق ژاندارمري، مشخص و تصويب مي‌شود و چنين دستور مي‌دهند:
«از هرگونه تظاهر، تجمع، پخش اعلاميه و سخنرانيهاي تحريك‌آميز جلوگيري خواهد گرديد. به همين منظور، يك گروهان مجهز توسط تيپ 84 پياده تحت امر شهرباني قرار خواهد گرفت تا در صورت لزوم مورد استفاده واقع شود.»
عمليات دستگيري
بعد از صدور حكم تبعيد، عمليات دستگيري و تبعيد آيت‌الله مدني آغاز مي‌شود. ابتدا، ايادي ساواك، گزارش دقيق و مفصلي از عملكرد روزانة شهيد مدني (زمان خروج، محل تردد و ...) تهيه و به رئيس ساواك همدان گزارش مي‌كنند.
وي دستورهاي امنيتي لازم را صادر و براي جلوگيري از تحركات احتمالي، تدابير لازم را پيش‌بيني ميكند. نيروهاي ساواك، در صبحدم روز 27/7/54 ساعت 4:30 دقيقه، اطراف منزل آيت‌الله مدني مستقر مي‌شوند و محل مورد نظر را تحت‌مراقبت خود قرار مي‌دهند.
ضمناً پنج اتومبيل مربوط به شهرباني، منطقه را تحت‌نظر مي‌گيرند. در ساعت 55:5 دقيقه بر‌خلاف انتظار ساواك، آيت‌الله مدني جهت اداي نماز در مسجد، از خانه خارج نمي‌شود، مأموران ساواك مستقيماً وارد عمل شده، با خشونت، ايشان را در منزل دستگير مي‌كنند و ساعت 6:15، با چهار اتومبيل همراه، به سرعت وي را از خرم‌آباد خارج مي‌كنند.
رفتار خشونت‌آميز، و وحشت ساواك از با خبر شدن مردم، به حدي بوده است كه حتي اجازه نمي‌دهند آيت‌الله مدني عبايش را بردارد. در بين راه نيز به جهت اذيت ايشان از موسيقي استفاده مي‌كنند.
اقدامات ساواك بعد از دستگيري و تبعيد:
بعد از دستگيري و تبعيد آيت‌الله مدني، اقدامات زير از طرف ساواك صورت مي‌پذيرد:
الف ـ جو پليسي در شهر ايجاد مي‌شود و مراقبت وسيع و همه‌جانبه‌اي به انجام مي‌رسد.
ب ـ افراد ساواك در مراكز مختلف شهر براي جمع‌آوري اطلاعات و زير نظر گرفتن اقدامات مردم بسيج مي‌شوند.
ج ـ نيروهاي شهرباني را از عكس‌العمل و اقدامات احتمالي طرفداران آيت‌الله مدني آگاه مي‌سازند و آنان را به مراكز و اماكن حساس چون مدرسة علميه و بعضي از مساجد توجيه مي‌كنند تا از هرگونه پخش اعلاميه، نوشتن شعار و اقدامات گروهي ـ به خصوص در شب‌ها ـ جلوگيري شود. ضمناً يك گروهان پيادة مجهز را تحت امر شهرباني قرار مي‌دهند.
د ـ تعداد 5 نفر از افراد مؤثر را از ميان طرفداران آيت‌الله مدني احضار مي‌كنند و از آنها تعهد مي‌گيرند كه از هرگونه اقدامي پرهيز كنند.
ه‍ـ تدابيري اتخاذ مي‌گردد كه در صورت انجام فعاليت و اقدامي از سوي طرفداران آيت‌الله مدني، آنان دستگير و بازداشت شوند. پيرو اين تدابير، بعضي از آنها بازداشت مي‌شوند.
و ـ رئيس ساواك لرستان، سريعاً گزارش تبعيد و مسايل مربوط به آن را به اطلاع ثابتي ـ رئيس كل ادارة سوم 313 مي‌رساند و دستورهاي لازم را صادر ميكند.
ز ـ رئيس كل ادارة سوم 313 ـ ثابتي ـ جريان تبعيد آيت‌الله مدني به نورآباد را به فوريت به اطلاع ساواك شيراز رسانده، دستور مراقبت از وي و آگاهي از هرگونه تماس و مراودة او با ديگران را صادر ميكند.
ح ـ رئيس ساواك خرم‌آباد، طي نامه‌اي به فرمانده ناحية ژاندارمري لرستان، وي را از موضوع آگاه كرده درخواست ميكند كه براي پيشگيري از هرگونه تشنج و تحريك احتمالي، تدابير لازم اتخاذ شود.
عكس‌العمل مردم:
الف ـ موضوع دستگيري توسط همسر آيت‌الله مدني به يكي از همسايه‌ها اطلاع داده مي‌شود و همساية مذكور، آن را در شهر رواج مي‌دهد.
ب ـ در كوچه و بازار مردم به بحث پيرامون رخداد مذكور مي‌پردازند.
ج ـ طلاب در صحن مدرسة علميه كماليه تجمع كرده، در مورد قضيه به بحث و تبادل‌نظر مي‌نشينند و اظهارات تندي عليه رژيم مي‌كنند.
دـ عده‌اي از طرفداران آيت‌الله مدني، در وقت غروب، در مسجد شاه‌آباد حاضر شده، بعضي از چراغها را به نشانة غم و عزا خاموش مي‌كنند.
ه‍ـ عده‌اي از روحانيون شهر، به نشانة اعتراض، نماز جماعت خود را تعطيل مي‌كنند.
وـ چند روز بعد از تبعيد آيت‌الله مدني، به رغم مراقبت شديد ساواك، اقشار مختلف مردم انقلابي خرم‌آباد به ملاقات ايشان مي‌شتابند و بدين وسيله ارتباط خود را با آيت‌الله مدني حفظ مي‌كنند.
ثابتي، در تاريخ 10/8/54، طي نامه‌اي به ساواك شيراز دستور مي‌دهد از ملاقات مردم با آيت‌الله مدني جلوگيري به عمل آيد. همچنين به ايادي رژيم در خرم‌آباد ابلاغ مي‌شود كه نسبت به افرادي كه كمك مالي به خانوادة آيت‌الله مدني كرده‌اند و ديگر طرفداران وي، تضييقاتي ايجاد كرده، به آنها اطلاع دهند كه اگر به تحركات خود ادامه دهند، تصميمات شديدتري عليه آنها اتخاذ خواهد شد.
به دنبال تعطيلي نماز جماعت توسط عده‌اي از روحانيون خرم‌آباد، از مركز در تاريخ 20/8/54 به ساواك خرم‌آباد دستور مي‌رسد كه اگر افراد مورد نظر مبادرت به تحركات ديگري كردند، تبعيد شوند.
بعد از صدور و اجراي حكم تبعيد آيت‌الله مدني ـ براي ظاهرسازي ـ به وي ابلاغ مي‌كنند ك مي‌تواند به حكم كميسيون اعتراض كند كه پيرو آن، وي نسبت به حكم تبعيد اعتراض مي كند و بيدادگاه رژيم در تاريخ 29/9/54 تشكيل جلسه داده حكم تبعيد كميسيون حفظ امنيت را به اتهام واهي اخلال در امنيت تأييد ميكند.
سال 1354؛ نورآباد ممسني
آيت‌الله مدني در تبعيد نيز مبارزات خود را ادامه مي‌دهد و با حفظ ارتباط با نيروهاي انقلابي خرم‌آباد، آنان را به ادامة مبارزه فرا مي‌خواند. وي در ديدارهاي مختلف به كساني كه از خرم‌آباد براي ملاقات با ايشان مي‌آمدند، توصيه مي‌كردند:
«مساجد و حوزة علميه را حفظ كنيد. مجتهد تربيت كنيد. اسلحه شما تبليغ است. در مقابل ظلم و ستمگر، تبليغ، از بمب اتم هم مؤثر است.»
آيت‌الله مدني در اواخر سال 54، از كشور ممنوع‌الخروج مي‌شود. ثابتي، طي نامه‌اي، اسامي 61 نفر از روحانيون ممنوع‌الخروج را كه يكي از آنان آيت‌الله مدني بود، اعلام ميكند.
آيت‌الله مدني، نورآباد را به پايگاه مبارزه عليه رژيم تبديل ميكند؛ به نحوي كه مردم نقاط مختلف از جمله، شيراز، كازرون و شهرهاي ديگر استان فارس و لرستان ـ از نقاط دور و نزديك ـ به حضور ايشان مي‌رسند و پيام انقلاب و مبارزه را دريافت مي‌دارند. ساواك از موقعيت جديد آيت‌الله مدني در نورآباد به هراس افتاد، دستور مي‌دهد در محل تبعيد نيز از ملاقات مردم با وي ممانعت به عمل آيد؛ اما از اين تصميم هم طرفي نمي‌بندند. بدين‌رو، در پايان سال دوم تبعيد، محل تبعيد ايشان را به گنبدكاووس تغيير مي‌دهند. در تاريخ 11/4/56 دستوري بدين مضمون به رياست ساواك لرستان مي‌رسد: باتوجه به اقدامات اخير وي در زمينة تشويق مردم به جمع‌آوري وجوه جهت تأسيس بانك اسلامي و همچنين ناراحتي‌هايي كه در اثر راهنماييهاي او براي خانواده‌هاي بهايي فراهم گرديده، محل اقامت اجباري او به گنبدكاووس تغيير داده شد.
در تاريخ 29/4/56، كميسيون امنيت اجتماعي لرستان تشكيل جلسه داده، محل تبعيد آيت‌الله مدني از نورآباد ممسني به شهرستان گنبدكاووس تغيير پيدا ميكند.
پيرو آن در تاريخ 17/5/56، وي را به وسيلة مأموراني چند و تحت‌الحفظ به گنبدكاووس اعزام مي‌كنند. به دنبال آن، ثابتي طي نامه‌اي به رئيس ساواك مازندران مي‌نويسد: «نامبردة بالا، يكي از روحانيون افراطي و طرفدار [امام] خميني استان لرستان مي‌باشد.» بعد ضمن گزارش از سوابق وي، از ساواك مازندران درخواست ميكند چنانچه مشاراليه به آن منطقه وارد گرديد، از وي مراقبت گردد.
سال 1356؛ گنبد كاووس
به محض ورود آيت‌الله مدني به شهرستان گنبدكاووس؛ نامه‌اي از رياست ساواك استان مازندران به ساواك گنبدكاووس ارسال مي‌گردد كه در آن، ضمن معرفي آيت‌الله مدني به عنوان يكي از روحانيون افراطي دستور مي‌دهد كه از وي دقيقاً مراقبتي به عمل آيد.
آيت‌الله مدني از بدو ورود به اين شهرستان، روحانيون منطقه را تحت‌تأثير قرار داده، مدرسة علمية «منظريه» و «مسجد جامع» اين شهر را به پايگاه مبارزاتي خود قرار مي‌دهد. ديري نمي‌گذرد كه ايادي رژيم در گنبدكاووس نيز از حضور آيت‌الله مدني احساس خطر كرده، ادامه حضور و تبعيد وي در اين شهر را باتوجه به مرزي بودن منطقه به هيچ‌وجه به مصلحت ندانسته، از ساواك مركز درخواست مي‌كنند نسبت به تغيير محل تبعيد وي اقدام لازم به عمل آورند. به دنبال آن، اين بار كميسيون امنيت اجتماعي خرم‌آباد در تاريخ 28/3/57 تشكيل جلسه داده، محل تبعيد نامبرده را از گنبدكاووس به بندر كنگان تغيير مي‌دهد.
سال 1357؛ بندركنگان
مدت اقامت آيت‌الله مدني در بندر كنگان، سه هفته بيشتر طول نمي‌كشد.در اين بندر ، روزها در مدرسة علميه به تدريس و تفسير قرآن مشغول مي‌شود و ظهرها در مسجد جامع و شب‌ها در مسجد «كوزه‌گري» اين شهر نماز جماعت اقامه ميكند.
در اين مدت كوتاه، عده‌اي از اهالي شيراز و كازرون به ديدن وي مي‌آيند و اهالي منطقه «ديّر» نيز از ايشان دعوت به عمل آورده، با عشق و علاقه و اصرار، او را به شهر خود مي‌برند.
به هنگام ورود آيت‌الله مدني به ديّر، استقبال گرمي از وي به عمل مي‌آيد. مردم، مغازه‌ها را تعطيل و در مدرسة علمية اين شهر اجتماع مي‌كنند و با ورود وي به آن مجلس باشكوه، اشعاري در مدح امام خميني خوانده مي‌شود.
نظر به اينكه بندر كنگان جزء مناطق تبعيد محسوب مي‌شود و باتوجه به بيماري آيت‌الله مدني كه احتمالاً سل بوده است، مجدداً كميسيون امنيت اجتماعي خرم‌آباد تشكيل جلسه داده،
چگونه بهتر تمرکز کنیم؟